Er zijn veel verschillende modellen en methoden voor het maken van online cursussen in e-learning. Gedurende vele jaren hebben docenten en onderwijskundige ontwerpers de ADDIE methode gebruikt als een raamwerk voor het ontwerpen en ontwikkelen van educatieve en trainingsprogramma’s. Het is zonder twijfel het meest populaire van alle modellen, omdat het gemakkelijk en intuïtief te gebruiken is en de duidelijk gedefinieerde fasen de implementatie van effectief (e-learning) cursusmateriaal vergemakkelijken. Het ADDIE model werd oorspronkelijk ontwikkeld voor het Amerikaanse leger door het Centrum voor Onderwijstechnologie van de Florida State University in 1975 en werd later gebruikt in alle takken van de Amerikaanse strijdkrachten. Het ADDIE-model is gebaseerd op de zogenaamde vijfstappenbenadering, waarbij alle elementen hiërarchisch op elkaar voortbouwen en het hele proces lineair moet worden doorlopen.
addie model

De vijf stappen van het ADDIE-model

“ADDIE” is een acroniem en staat voor vijf stappen die variëren van het bepalen van het beginpunt tot het evalueren:

  • Analyseren
  • Ontwerpen
  • Ontwikkelen
  • Implementeren
  • Evalueren

Houd in gedachten dat het altijd belangrijk is dat cursusontwerpers hun eigen onderwijsvisie en -strategie voor ogen houden en de leerinhoud daaraan aanpassen.

In dit artikel nemen we een kijkje in de eerste fase van het model – de analysefase – en leggen we uit wat bijzonder belangrijk is. Voordat je begint met het ontwikkelen van een inhoud of leerstrategie, moet je de huidige situatie analyseren in termen van doelpubliek, kennislacunes, enz. Begin met een reeks vragen om te helpen de huidige situatie en het doel van de cursus zelf te begrijpen. Dit zal een groot aantal beslissingen in het volgende ontwerpproces beïnvloeden.

 

Addie model

Addiemodel fase 1: De analyse

De analysefase is een belangrijk startpunt wanneer je aan het begin staat van het ontwerpen van een cursus. In deze eerste fase moeten cursusontwikkelaars de context van de toekomstige cursus echt leren kennen. Ze moeten zich richten op de doelgroep en nagaan wat de cursisten tijdens het proces moeten leren. Naast de doelgroep zijn er nog andere gebieden die moeten worden geanalyseerd voordat met de creatie van de inhoud wordt begonnen: de werkomgeving en de technische vereisten. Deze spelen een even belangrijke rol als de motivatie van de lerenden, de leerdoelen en mogelijke beperkende factoren. Alleen als de hele context duidelijk is, is er voldoende input voor de start van de volgende fase: het ontwerp. Daarom is het nuttig de volgende analysegebieden nader te bekijken en na te gaan hoe u ze moet interpreteren:

1. De doelgroep

  • Wie is mijn doelgroep?

Om succesvolle cursussen voor lerenden te ontwikkelen, is het van essentieel belang je doelgroep te kennen. Persoonlijke en educatieve informatie zoals leeftijd, nationaliteit, eerdere ervaringen en interesses spelen een belangrijke rol.

De volgende vragen kunnen je helpen:

  • Hoeveel studenten nemen deel aan de cursus?
  • Hoe oud zijn ze en welke voorkennis hebben ze al?
  • Wat is de typische achtergrond van de studenten die de cursus zullen volgen?
  • Wat zijn de onderwijsdoelstellingen, interesses, culturele achtergronden, enz. van de lerenden?

2. De motivatie om te leren

  • Wat zijn de motieven van de lerenden?
  • Waarom volgen zij de cursus en wat willen zij bereiken?

Wordt de cursus door de studenten gekozen omdat zij geïnteresseerd zijn in het onderwerp of is het een verplichte cursus die in de eerste plaats bedoeld is om een certificaat te behalen?

Als de leerlingen overwegend intrinsiek gemotiveerd zijn, moet u de leerling veel vrijheid geven bij het kiezen van het leertraject, zodat hij gemotiveerd blijft en plezier heeft. Als de motivatie daarentegen meer bepaald wordt door externe beperkingen, moet de leeromgeving sterke motiverende elementen bieden: De communicatie van de leerdoelen, een duidelijke structuur van de leerstof en feedback over de leervorderingen worden belangrijker.

3. De opleidingsbehoeften

  • Wat zijn de opleidingsbehoeften voor deze cursus?
  • Wat is het voordeel voor de leerling en waarom is de cursus relevant voor hem/haar?

Vraag je af wat de leerlingen aan het eind van de cursus moeten hebben bereikt. Wat is er nodig in termen van kennis, vaardigheden, houding, gedrag, enz. als ze de cursus hebben afgerond? Wat is de huidige situatie? Ga na waar de kloof ligt tussen wat de leerlingen idealiter zouden moeten kunnen aan het einde van de cursus en wat ze momenteel kunnen. Als dat lukt, zal dat belangrijke input zijn voor de volgende fase en voor het bepalen van de eigenlijke leerresultaten.

4. De leeromgeving

  • Welke factoren kunnen het leerproces beïnvloeden?
  • Welke digitale hulpmiddelen kun je aanbieden?

Nogmaals, denk na over de verschillende opties die beschikbaar zijn met betrekking tot de leeromgeving. Welke digitale hulpmiddelen zijn nodig en wat voor opties heb je, zoals chats, forum, feedback enz. Houd er rekening mee dat de doelgroep verschillende niveaus van digitale vaardigheden kan hebben, dus het is belangrijk om de toegang tot de leeromgeving voor elke leerling zo gemakkelijk mogelijk te maken. Zijn er live samenwerkingstools nodig, zoals bijvoorbeeld MS Teams? Heb je een forumfunctie nodig voor peer-to-peer feedback en samenwerking? Ook vanuit het oogpunt van de leerkrachten is het goed om te weten welke tools zij nodig zullen hebben in hun online klaslokaal.

5. Technische en organisatorische eisen

  • Wat zijn de technische vereisten voor de cursus?
  • Hoe kan ervoor worden gezorgd dat alle leerlingen toegang hebben tot het lesmateriaal?

Als studenten moeilijk toegang hebben tot leermateriaal, kunnen ze gemakkelijker opgeven, dus technisch gezien is gemakkelijke toegang belangrijk voor het algemene succes van de cursus. Kunt u ervoor zorgen dat de studenten voldoende bandbreedte en een sterke internetverbinding hebben? Zullen ze ook mobiel leren – misschien op hun smartphone en onderweg?

Naast de technische vereisten moeten ook de (digitale) vaardigheden en middelen die voor het project nodig zijn, zoals tijd, deskundigheid en budget, worden geanalyseerd. De informatie die u over deze factoren hebt, zal in principe bepalen hoe uitgebreid, professioneel en creatief uw ontwerp kan zijn (bijvoorbeeld: als er geen vaardigheden beschikbaar zijn, zou het maken van video bijvoorbeeld een moeilijke zaak zijn).

6. Beperkende factoren

  • Zijn er organisatorische beperkingen?
  • Zijn de nodige bronnen vrij toegankelijk?
  • Zijn er mogelijke obstakels die van tevoren moeten worden opgelost? Welke beperkende factoren zijn er met betrekking tot de middelen, bijvoorbeeld tijd, ondersteuning, personele en technische middelen, technische vaardigheden en financiële factoren?

Wees je ervan bewust van de uitdagingen waarmee jouw leerlingen en docenten kunnen worden geconfronteerd bij het maken en volgen van de online cursus. Zijn de docenten ervaren genoeg als het gaat om het omgaan met online tools of moeten ze getraind worden? Sommige van jouw collega’s kunnen misschien vrij gemakkelijk met de tools omgaan, anderen zijn misschien minder voorbereid en zouden zich overweldigd kunnen voelen. Hoe meer je personeel en docenten voorbereidt op de digitale omgeving, hoe beter hun leer- en onderwijservaring zal zijn tijdens en na de implementatie.

Wil je meer weten over cursusontwerp en het ADDIE-model? Onze whitepaper “Cursusontwerp in Canvas LMS” geeft praktische tips voor het succesvol ontwerpen van online cursussen in Canvas.